Kan Uyuşmazlığı Nedir? (Rh/Rh Uygunsuzluğu)
Eğer annenin kan grubu Rh (-) babanın ise Rh (+) ise kan uyuşmazlığından bahsedilir. Bundan başka hiçbir durumda kan uyuşmazlığından bahsedilemez. Kan uyuşmazlığı olan çiftlerin bebekleri Rh(+) ya da Rh(-) negatif olabilir. Eğer bebek Rh (-) yani anne gibi ise sıkıntı yoktur. Ancak bebek Rh (+) ise Rh İmmunizasyonuna ve bazı sorunlara rastlanabilir. Kan uyuşmazlığı olan her gebelikte Rh İmmunizasyonu olmaz. Kan uyuşmazlığı ile Rh İmmunizasyonu farklı şeylerdir.
Babanın Rh(+) ve annenin Rh(-) olduğu gebeliklerde bebek Rh(+) ise, gebelik veya doğum esnasında doğal olarak anne kanı ve bebek kanı birbirleriyle temas eder ve bebeğin kanında bulunan kırmızı kan hücreleri anne kanına geçer. Bu kan hücreleri üzerinde bebeğe ait Rh antijenleri vardır ve anne buna anti RH antikoru üreterek tepki verir. Bu gebelikte bebek için bir sorun yoktur ancak bir sonraki gebelikte bebek yine Rh(+) olur ise annede daha önceki gebelikte oluşmuş anti RH antikorlar bebeğin kanındaki kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasına ve bebekte kansızlığa yani anemiye sebep olur. Hastalığın şiddetine ve yok edilen kan hücrelerinin miktarına bağlı olarak bebekte anne karnında ölüm dahi görülebilir.
Düşük, kürtaj, dış gebelik, amniyosentez, koryon villus biyopsisi, kordosentez gibi girişimler bebek kanının anneye geçmesine ve annenin karşı antikor geliştirmesine sebep olabilir. Annenin bu olayda etkilenmesini engellemek için 72 saat içinde anti-D iğnesinin kalçadan anneye yapılması gerekmektedir.
Rh(-) annenin Rh antikoru oluşturmasına neden olabilecek durumlar
- Kan transferi
- CVS (Koryon villus biyopsisi)
- Gebelik veya doğum sırasında Rh (+) bebekten anneye kan hücresi geçmesi
- Kendiliğinden yada istemli düşük
- Amniyosentez
- Anne karnına gelebilecek darbe ve travmalar
- Bebeğin kordonundan kan alınması
- Dış gebelik
- Plasentanın erken ayrılması
- Kürtaj
Kan uyuşmazlığı olan hastalarda ilk kontrolde indirekt coombs testinin negatifliği halinde 20’nci haftadan itibaren indirekt coombs testi 4’er haftalık periyotlarda tekrarlanmalı, 28-40’ncı haftalar arasında oluşabilecek bebekten anneye kanamaların önüne geçebilmek için 28’inci haftada 300 mikrogram anti-D globulin (Kan uyuşmazlık iğnesi) uygulanmalıdır.
Doğumu takiben bebek kan grubunun Rh(+) olması ve bebeğin kordon kanından yapılan direkt coombs testinin negatif olması durumunda, anti-D immunglobulin (anneye yapılan kan uyuşmazlığı iğnesi) tekrarlanmalıdır. Bu annede antikorların oluşmasını engelleyerek bir sonraki gebeliğin bu antikorlar tarafından etkilenmesini engeller.
Indirekt coombs testinin sonucu pozitif çıkar ise bu durumda titrasyon çalışılmalı ve titrasyon sonucu 1/16 ve altında olduğunda gebelik döneminde bebek için herhangi bir sorun olmaz ve gebeliğe müdahale edilmez. 2-4 hafta aralıklarla titrasyona devam edilmesi yeterli olacaktır.
Indirekt coombs testinin 1/16’nın üzerinde olduğu durumlarda amniyosentez, kordosentez ve ultrasonografi gibi tetkiklere geçilmeli ve bunlar sonucunda hastalığın ciddi düzeyde olduğu tespit edilirse bebeğin anne karnında iken kanının değiştirilmesi gerekebilir.
Amniyosentez ile alınan amniyon sıvısı optik dansite ölçüm yöntemi ile (DOD450 - biluribin yoğunluğuna bağlı olarak) değerlendirilir ve Liley eğrisi denilen eğride risk grubuna ayrılır. Liley eğrisinde 2. veya 3. zona girenlerde şiddetli etkilenme olmuş demektir ve kan transfüzyonu endikasyonu vardır. Kordosentez ile hemoglobin ölçümü ve bebeğe kan transfüzyonu yapılabilir.
A, B, O kan gruplarına bağlı uyuşmazlık Annenin 0, bebeğin A veya B grubu kanı olduğunda bahsedilebilen kan gruplarına bağlı uyuşmazlık tüm gebeliklerin yaklaşık %20’sinde görülse de, etkilenme çok az olduğundan bunun için herhangi bir tedavi uygulanmaz. A, B, 0 kan grubu uyuşmazlığı ile Rh uyuşmazlığı birlikte olduğunda bu durum, Rh uyuşmazlığının şiddetinin azalmasına neden olur ve tedavi için yukarıda bahsedilen yöntemler uygulanır.
Benzer Yazılar