Gebelikte Toxoplazma Enfeksiyonu Geçirmenin Zararları Nelerdir?
Daha çok kedilerin taşıyıcısı olduğu toksoplazma adı verilen bir parazitin neden olduğu enfeksiyon, pişirilmemiş çiğ etlerdeki parazite ait doku kistlerinin yenmesi ve kedi dışkısıyla temas etmiş herhangi bir dışkının ellenmesi ve ağza bulaştırılmasıyla geçen, gebelik esnasında plasenta yoluyla bebeğe de geçebilen bir hastalık olup, köpeklerin bu hastalıkla direkt bir ilişkisi yoktur.
Bu hastalık 5-18 gün süren kuluçka süresinin ardından sağlıklı bireylerde sorun yaratmadan ve fark edilmeden geçirilirken, AIDS gibi bağışıklık sisteminde sorun olan ya da gebe bireylerde bebek açısından sıkıntı teşkil edebilir.
Toxoplazma enfeksiyonunun belirtileri nelerdir?
İnsanların nerdeyse yarına yakını hayatlarının bir döneminde bu toksoplazma ile hastalığa sahip olurlar ama herhangi bir belirti ile karşılaşmazlar. Grip benzeri, ateş, yorgunluk, halsizlik, kas ve eklem ağrıları gibi hafif belirtilerle kendiliğinden iyileşir.
Ortalama her 1000 gebelikten 1 veya 2’sinde bu rahatsızlık görülse de, tıpkı diğer insanlarda olduğu gibi gebe tarafından fark edilmez ve annede bir şikayete sebep olmaz.
Bu rahatsızlık anneden bebeğe ilk 3 ayda %15, ikinci 3 ayda %30 ve son 3 ayda %60 oranında geçme riski taşır ancak ilk 3 ayda bebeğe geçen hastalık diğerlerine göre daha fazla sorun yaratabilir.
Gebelikten önce bu hastalığı geçirmiş olmak bebeğe herhangi bir zarar vermez.
Toxoplazma enfeksiyonunun bebekteki etkileri nelerdir?
Bebeğe geçen hastalık, görme problemleri, zeka geriliği, işitme problemleri, rahim içerisinde ölüm, beyin hasarı, serebral kalsifikasyon, beyinde su toplanması, göz hasarı, karaciğer ve dalakta büyüme, pnömoni, myokardit, döküntü gibi sıkıntılara neden olabilir.
Toxoplazma enfeksiyonu nasıl tespit edilir?
Bazen gebelik esnasında veya doğumdan sonra yapılan testlerde hastalığın bebeğe geçmiş olduğu ispatlansa bile bebekte herhangi bir hasara yol açtığı gözlenmemektedir. Yine de bazı bebeklerde erken dönemde olmasa bile uzun dönem takiplerde çocukta görme, işitme ve nörolojik hasarlar tespit edilmiştir. Anneye yapılacak fare inokülasyon testi, hücre kültürü, parazit antijenlerinin belirlenmesi, PCR ile parazit DNA'sının belirlenmesi, Sabin-Fendman testi, İFAT, İHA, EIA, ISAGA, ELISA gibi testlerle parazit tespiti veya parazite karşı oluşmuş antikorlar tespiti yapılabilir.
Bu testlerle IgM ve IgG değerleri incelenir ve IgM pozitif ise hastalığın yeni geçirildiğini, IgG pozitif ise hastalığın geçirildiğini ve bağışıklık kazanıldığını, Her ikisi de negatif ise hastalığın daha önce geçirilmediğini ve bireyin hastalığa karşı bağışıklığının olmadığını gösterir. Bu sebeple bu gebeler kedi dışkısı, çiğ ve iyi pişmemiş etlerden uzak durmalılar.
Anne karnındaki bebeğin durumunu belirlemek için bebeğin kanında ya da amniyon sıvısında parazitin tespiti yapılır. Ayrıca bebek bu hastalığı kapmışsa, ultrason yardımı ile yukarıda bahsedilen anomalilerden bir kısmı tespit edilebilir.
Toxoplazma enfeksiyonunun tedavisi nasıldır?
Gebelikte geçirilen toksoplazma enfeksiyonunun bebeğe kesinlikle bir zarar vereceği belirsiz olduğundan gebeliğin sonlandırılıp sonlandırılmaması ailenin kararı alınarak uygulanmalıdır. Aile istemez ise, spiramisin, primetamin veya sulfadiazin antibiyotiklerine başlanmalı ve doğumdan sonra da bebeğe antibiyotik verilmelidir ancak bu tedavi bebeğin hastalıktan etkilenmesini özlemez sadece oluşacak etkileri azaltır.
Toxoplazma enfeksiyonundan korunmak için ne yapılmalı?
- Kedinin dışkısı ile gebeler temas etmemelidir. Kedinin dışkısını ve kumunu evde gebe olmayan kişiler temizlemeli. Kediye dokunduktan sonra ellerinizi sabunla yıkamalısınız.
- Köpeklerle bu hastalığın direkt bir ilgisi yoktur ancak kediyle veya kedi dışkısıyla temas etmiş bir köpekten de enfeksiyon alınabilir.
- Çiğ et ya da az pişmiş et, salam, sucuk gibi yiyecekleri yememelisiniz.
- Çiğ etle çıplak elle temas sonrası ellerinizi iyice yıkamalısınız.
- Çiğ eti kestiğiniz bıçakları iyice yıkamalısınız.
- Meyve ve sebzeleri bol su ile yıkayarak yemelisiniz ve bunları elledikten sonra da ellerinizi yıkamalısınız.
- Kediler dışarı çıkarılmamalı ve konserve besinlerle beslenmeli.
- Bahçe ve toprak ile çıplak elle temas edilmemeli, temas edilse bile eller iyice yıkanmalıdır.
- Eller ağıza ve göze sürülmemelidir.