Anne Karnındaki Bebeğin Gelişim Dönemlerine Göre Öğrenme Yeteneği
Doğum Öncesi Uyarı Egzersizleri
Anne karnındaki bebeğe yapılan uyarı; bir annenin çocuğuna verebileceği ilk ve en güzel hediyedir. Doğum öncesi uyarı konusunda anne rahmindeyken konuşma, şarkı söyleme gibi uyaranlara maruz kalan bebeklerin görsel, konuşma ve hareketlerinde erken gelişmeye meyilli oldukları yapılan çalışmalarla gösterilmiştir.
Çocuğa doğumdan önce ve sonra güvenli ve uyaran nitelikte bir çevre hazırlamak ona uzun dönemde başarının anahtarını vermektir.
Ebeveynlere, doğmamış çocukla nasıl iletişim kuracağını öğretmek, bebeğin erkenden kendine güvenini ve sevgiyi öğrenmesini sağlar. Diğer taraftan bebeğin büyümesi için gerekli olan çevreyi hazırlar.
(1-3 ay) dönemi
Bu dönemde bebeğin birçok duyguyu deneyebileceğini ve sizinle iletişim kurma yeteneğinde olabileceğini bilmelisiniz. Bebek uyarılma ve gelişme için büyük bir bekleyiş içerisindedir. Bu anda gevşeme, rahatlama ve gözünüzde canlandırma egzersizlerine başlayabilirsiniz.
( 3-6 ay) dönemi
- Ebeveyn ile bebek hareketleri arasında iletişim kurma,
- Belli bir uyaranlara karşı cevap hazırlayarak ortak olmayı öğrenme,
- Ses ve kokuları tanıma,
- Son olarak dikkatini toplamayı ve hafızasını geliştirmeyi öğrenme.
Anne karnındaki bebeğin duyma yeteneğinin uyarılması için bebekle konuşabilir yada karnınızın yanına melodili bir müzik koyabilir, ilave olarak onunla iletişim kurabilirsiniz. Her tekme attığında zıt tarafa (başının olduğu yere) dokunun ve konuşurken okşayın.
( 6-9 ay) dönemi
- Bebeğin doğmadan önce sizinle iletişim kurmasına yardım edin,
- Dikkatini odaklaması için eğitin,
- Bebeğin rahimden ve dış dünyadan gelen farklı sesleri ve kokuları ayırt etmesini öğretin,
- Seslerin anlamlı olduğunu ve iletişim için kullanıldığını gösterin,
- Kelimeleri ve anlamları birleştirerek dil geliştirmedeki ilk basamağı oluşturun,
- Bebeğe ritimlerin bütünlüğünü öğretin,
- Dengeyi geliştirin,
- Uzaysal ilişkileri öğretin,
- Hafızasını çalıştırın ve geliştirmesini sağlayın,
Anne karnında 6 aya kadar olan dönemde (1-6 ay), bebek iletişime tekme oyunlarıyla başlamıştı. Şimdi bebekle iletişime girmek isteyen biri ona kelimeleri hareketlerle birleştirmeyi öğretmelidir. Bu kelimelerin anlamları, harekete ya da rahimdeki bebeğin kolayca algılayabileceği durum değişikliklerine bağlı olan yüklem, sıfat yada isimler olmalıdır. Sesinizi coşkulu, eğlenceli, sevgiyi ve sabırlı bir durumu gösterecek şekilde muhafaza edin.
Bebeğe kelimeleri ve hareketleri birleştirmeyi öğretmenin en etkili yolu ona, o kelimeyi o hareket gerçekleşirken yüksek ve anlaşılır bir tonda söylemektir. Örnek olarak bebeğinizin başının bulunduğu yere hafifçe vururken ‘tap-tap’ diye tekrarlayın.
Anne karnındaki (Prenatal) bebeğin uyarımı hakkında sıkça karşılaşılan sorular;
Doğum öncesi uyarı nedir?
Doğum öncesi, uyarı bebekle doğumdan önce iletişimi sağlamak için değişik uyaranları kullanan (örn; ses, hareket, basınç, titreşim, ışık vb.) bir yöntemdir.
Bebek, fiziksel, mental ve duygusal gelişimi cesaretlendiren farklı uyaranları tanımayı ve cevap vermeyi öğrenir mi?
- Uyarılmış çocuklar konuşma, görme ve fiziki hareketlerinde daha hızlı bir gelişim gösterirler.
- Genellikle doğumdan önce uyarılmayan bebeklere göre daha iyi uyurlar, daha dikkatlidirler, daha rahattırlar, daha mutlu ve daha huzurludurlar.
- Anne rahmindeyken duyduğu sesleri tekrar duyduğunda tanıdıkları için daha sakin kalabilirler. Ayrıca bunların öğrenme kapasiteleri daha yüksektir.
- Uyarılmış bebekler, karşısındakilere daha çok güven telkin ederler, doğumda daha aktiftirler ve meme ile beslenmede daha başarılıdırlar.
Doğum öncesi uyarılma; ebeveyn-çocuk ilişkisinin uyumlu ve devamlı sevgi dolu iletişim halinde oluşmasını sağlar.
Uyarılmış bebeklerin aileleri ile arasındaki bağ daha sıkıdır.
Doğum öncesi uyarı zekâ gelişimini sağlar mı, zekâyı yükseltir mi?
Uyarılmış çocuklara uygulanan testlerin sonucunda; Doğum öncesi uyarının zekâ üzerinde önemli etkisi olduğu, yapılan araştırmalarla gösterilmiştir.
3 yaşında olan ve doğum öncesi dönemde uyarılmış olan çocuklar, uyarılmamış olan çocuklara göre 14 puan daha fazla yaptıkları görülmüştür.
Bilimsel olarak uygulanan testlerde, uyarılanların gelişimlerinin daha iyi, davranış ve hareketlerinin daha üstün ve skorlarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Her şeyden önemlisi doğum öncesi uyarı teknikleri, ebeveynlere bebeğin öğrenmesini ve gelişimlerini cesaretlendirecek güvenli, sevgi dolu ve heyecanlı çevreyi sağlamayı öğretmektedir.
Bebeğimi uyarmaya ne zaman başlamalıyım?
Bebekler duygusal ve motor yeteneklerini gebeliğin değişik evrelerinde geliştirirler. Gebeliğin 3'ncü ayından itibaren uyarıdan yarar sağlayabilirler. Bu noktada bebekler uzaysal uyumu (oryantasyonu) ve dokunma duyusunu algılayabilirler. Bunun için bebeğe uyaranı onu anlayacak ve cevap verecek kadar geliştikten sonra tanıtmak çok önemlidir.
Müzik bebeğim için iyi bir uyaran mıdır?
Evet. Bebekler, işitme duyusunu 5'nci ayda geliştirirler. Müzik onların işitsel uyarımı ve yatışması bakımından mükemmel bir uyarandır.
Hamile kadınlar, bebekleriyle hormonlarının paylaşılmasından dolayı aralarında sıkı bir duygusal bağ kurulduğu belirtilmektedir.
Her nasılsa anneler bebeklerine müziğin duygusal yararlarını 5'nci aydan önce verebilirler. Bebekleri için her gün belli bir zamanı müziğe ayıran anneler, bebeklerinin sakin kalmalarına ve daha mutlu olmalarına yardımcı olurlar.
Fazla uyarılma endişe verici midir?
Fazla uyarılma bebeğe zarar vermeyebilir. Ancak ona uyarlamaya çalıştığınız yararlı uyarıları karmaşıklaştırabilir yada çürütebilir. Bebekler fazla uyarıldıkları zaman cevap vermeyi durduruyorlar. Çünkü farklı seviyelerdeki uyarılmalar farklı sonuçlar doğurmaktadır.
Rahim içi dönemde bebeğin öğrenme yeteneği
Doğum öncesi dönemde algılama fonksiyonları iki etken altındadır;
- Anne karnındaki erken dönemde anatomik olarak bebeğin vücuduyla uyumlu olarak beynin de gelişim gösterdiği,
- Rahimde buna benzer bir gelişim gösterdiği bilinmektedir.
- Aslında insan vücudundaki tüm organlarda olduğu gibi sinir dokusu gelişmeleri de genetik olarak şifrelenmiştir.
- Beyin hücrelerinin her seviyede değişen algılama aktivitesi her alanda örneklerin soyutlaştırılmasını gerektirmektedir. Bunun yanında çevresel faktörler, annenin diyeti, bebeğin beslenme bozukluğu, zehirli maddeler gibi etkenler rahim içindeki çocuğun gelişimini etkilemektedir.
- Oksijen azlığı, gürültü, annenin iç salgı bezlerinin fonksiyonları, bağışıklık sisteminin yapısı, psikolojik durum, hamileliğe ve doğuma yaklaşım tarzı, tütün, alkol ve uyuşturucu kullanımı gibi faktörler çocuğun doğumunu ve normal gelişimini etkilemektedir.
- Buna karşılık hayvan çalışmalarından alman kapsamlı verilere göre anne tarafından gelen olumlu davranış ve gelişmeler beyin gri cevher hücrelerinin gelişimi üzerinde önemli etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Gebeliğin 5'nci ayından itibaren rahim içindeki bebek öğrenme kapasitesine sahiptir. Ayrıca beyin gri cevherinin sol yarım küresindeki bir bölümün konuşma ile ilgili olması çok anlamlıdır. Anne karnındaki bebek büyüdükçe rahim içinde konuşma diğer yetenekleri daha hızlı bir şekilde gelişmektedir.
Psikolojik durum (duygusal yapı):
Erken öğrenme; dünyadaki eşya ve düşünce sistemi ile birlikte duygusal bir ortam kurmayı gerektirir. Bazı bilim adamları “duygunun” beyin gri cevherinin bilinç ve bilinç altı bölümlerinde bulunduklarını düşünüyorlar.
İnsanın duyguları doğum sonrasında hemen ortaya çıkarak çalışmaya başladığı şimdi daha iyi bilinmektedir.
Anne ile karnındaki bebek arasında bir etkileşim olduğunu işaret eden birleştirici veriler; daha ziyade stres, gürültü, titreşim gibi unsurlar bebeğin karakter gelişimini etkilemektedir.
- Uzun süreli streslerdeki etkinin psikolojik olarak, çalışan ve stresli olan hamile kadınlarda ise tansiyonun düşmesi ile ortaya çıktığı gösterilmiştir.
- Strese erken dönemde maruz kalan hamilelerin çok daha olgun kişiliklerde rol oynadığı ayrıca çok aşırı stres dönemlerinin otonom sinir sistemi ve iç salgı bezlerin dengeli bir şekilde çalışmalarında bazı değişikliklerin ortaya çıktığı, bunun ise çocukluk dönemlerindeki olaylarla ilgili olduğu da düşünülmektedir.
- Gelişim, komplike bir sistemdir ve rahim içi stresin uzun süreli psikolojik ve kültürel etkilerle ilgisi sürekli karıştırılmaktadır. Fakat stresle ilgili olgularda ortaya çıkan klinik bulgular genellikle ihmal edilmektedir.
- Anne karnındaki bebek çevresine karşı oldukça hassastır. Hamilelikteki herhangi bir olayda, görsel, işitsel, biyokimyasal ve hissi olarak çevresindeki her şeyle ilişki kurmaktadır.
- Sezaryen olmadıkça doğum insan yaşantısındaki en büyük olaydır. Son araştırmalarda anne karnındaki bebekte meydana gelen sürekli hareketlerde bir artış olduğu görülmüştür. Bu durum ise doğum süresince bebeğin kanına adrenalin ve katekolamin gibi heyecan verici hormonların salgılandığını göstermektedir.
Anne karnındaki bebeğe müzik eğitimi
Müzik yeteneği ilk kez hangi yaşta görülmektedir?
Belki doğumdan sonra veya anne karnında işitme sisteminin fonksiyonel olarak gelişiminden hemen sonra bebeğin müzik yeteneği gelişmektedir.
Anneleri gebeyken popüler TV programının melodisini dinleyen 2-4 günlük yeni doğanların incelenmesinde, bu bebeklere doğumdan hemen sonra aynı melodi dinletildiğinde kalp hızları ve hareketlerinde değişiklik olduğu gözlenmiştir.
Gebeliğin ilk günlerinde aynı melodiyi dinleyen anne karnındaki bebekler 29-37'nci haftalarda da aynı özellikteki davranışları gösterdikleri tespit edilmiştir. Bu durum ise anne karnındaki bebeğin bir melodiyi öğrenmesi ve hatırlamasının doğumdan önce 6'ncı ayın başlangıcında veya daha önce olduğunu ortaya koymaktadır.